Welkom bij dit nieuw projectje! In dit filmpje leg ik graag uit wat de bedoeling is.
U kan de ondertitels opzetten in het Nederlands of onderaan deze pagina het transcript lezen.
Ik beloof dus meer vragen op te werpen dan antwoorden te geven. Alles wat ik hier zeg is steeds een partiële blik, onaf en onvolledig, maar toch hoop ik dat het kan boeien en vooral dat u verder wil zoeken en lezen in het werk van de reuzen op wiens schouders ik hier sta. Ik reik u graag interessante denkers aan en misschien komen er ook wel eens enkele langs.
Ik ga hier zoals u merkt voor de imperfectie, compleet met kinderen die er door schreeuwen en de ratelende oude laptop die overuren draait en de ook pandemie hartsgrondig beu is.
Nu al verder lezen?
Heel recent zijn er een stroom nieuwe werken over moederen verschenen:
* Mijn hart slaat over voor Sarah Knotts fantastische “Mother is a verb”. In deze “unconventional history” combineert deze prof Amerikaanse geschiedenis op anekdotische wijze autobiografische verhalen over haar eigen ervaringen en een hoop bronnen uit de laatste vijf eeuwen. Een geweldig boek dat als geen ander een geschiedenis schetst van de kleine dagtaken die bij (pril) moederen komen kijken.
* Top werk van eigen bodem: dit historisch overzicht over moeder en vaderrollen in opdracht van het Instituut voor de Gelijkheid van Mannen en Vrouwen. Vertaald door historica Els Flour van Furia en helemaal gratis beschikbaar.
* Voor het radicalere werk moet je bij Sophie Lewis van “Full Surrogacy Now” zijn.
*Smijt u op onontbeerlijk werk van Black feminists: Sister Outsider van Audre Lorde is recent vertaald en een mooi begin. Andere schrijvers die in het kader van moederschap incontournable zijn: o.a. Patricia Hill Collins, Hortense Spillers, bell hooks.
* Sarah Ahmed is de formidabele originele feminist killjoy
*Check steeds ook de website van Rosa Vzw voor feministische inspiratie en handige overzichten
*Wat queer juist is? Olave Nduwanje reikt hier voor Oneworld.nl enkele interpretaties aan. Dit is ook een fijn video essay van Philosophy Tube.
Transcript van het introfilmpje
Dag allemaal en welkom bij Slow Mom: een nieuw klein projectje. We zullen zien waar het naartoe gaat. Het is meteen al slower dan de bedoeling was, we zullen maar zeggen dat dat zo gaat in een pandemie. Maar ik heb vijftien minuten voor mijzelf gevonden en ik ga ze gebruiken ook dammit, want het is een uitgelezen moment om het over moederen te hebben en dat is wat ik hier wil doen. Ik ga mij misschien eerst nog even voorstellen.
Ik ben Noëmi. U kent mij misschien van die ene mommyblog daar met die rare naam: le coeur à marée basse. Dat is een zinnetje uit Le Plat Pays van Jacques Brel. Het betekent: het hart waarin het eb is.Het verwijst voor mij naar hoe ik mij voelde na de geboorte van mijn kleine wervelwind in 2014. Ik had verwacht om overspoeld te worden door die golf van moederliefde die mij beloofd was maar het bleef behoorlijk eb. Ik was en ben een behoorlijk aarzelende moeder voor wie het allemaal niet zo natuurlijk kwam of komt. En ik ben dan maar een aarzelende blog begonnen om het zakje van mij af te schrijven en te tekenen en zo verbinding te zoeken met anderen. Dat is tot mijn grote vreugde gelukt. En ik doe dat nog altijd. Ik heb deze week nog gepost over hoe. onze jongste op school begon. Van boehoe waar is mijn baby heen en raap mij op en stop de tijd en vooral geef mijn chocola. Hashtag moms of instagram, hashtag relatable. Met mijn blogje draag ik dus dus volledig bij aan de dominante beelden die we vandaag over moederschap hebben.
Misschien is het u wel al eens opgevallen maar moederschap is behoorlijk hot.Heelder Netflix-reeksen, fictieboeken, sociale media, celebrities die hun zwangerschap celebreren, geboorte verhalen vertellen, die postpartum ontoveren in mesh onderbroekjes: nogal een hit de laatste jaren. Die verhalen delen ook over zwangerschapsverlies en het verdriet als zwanger worden niet lukt. Het internet staat echt vol en ondertussen heeft de roze wolk concurrentie van de “real” en “raw” verhalen en 10 miljoen dingen die ze niet vertellen over zwangerschap, bevallen of postpartum en de peuterjaren. Er zijn bloeiende instagram communities over alternatieve geboorte, bestsellers met tips en ondersteuning in allerlei richtingen, podcasts voor working moms, er zijn allerlei insteken, het lijkt wel voor ieder wat wils, you do you, find your tribe en van inspirerende quotes tot down right sarcasme, mijn blogje past er volledig in maar wat ik wil doen met dit projectje is eigenlijk het omgekeerde. Ik zoek vaak, als ik verhaaltje ga vertellen, dan zoek ik vaak die herkenbaarheid op en de verbinding met anderen. Heb jij dat ook meegemaakt? Zeg mij dat je dat ook hebt meegemaakt!
Hier wil ik eigenlijk het omgekeerde doen. Ik ben een amateur moeder maar een professionele historica en ik interesseer mij in de geschiedenis van wat ik hier aan het doen ben. Van dat moederen of dat moederschap waar ik mij toe probeert te verhouden zoals zoveel anderen. Mijn eigen interesse is dus historisch maar wij zijn in onze interpretaties van het verleden natuurlijk altijd geïnteresseerd in wat naburige of bevriende disciplines ons kunnen aanreiken aan frameworks om te begrijpen hoe mensen betekenis geven aan hun moederschap of hoe dat ze vormgeven of hoe mensen in de dagelijkse praktijk kinderen grootbrengen of elkaar grootbrengen.
Ik wil ook heel graag heel expliciet de feministische bril opzetten. Laat ons zeggen, de relatie-status feminisme en moederschap doorheen de tijd “it’s been complicated”. En dus daarover wil ik ook graag een soort overzicht geven en vertellen welke interessante discussies er gaande waren en zijn en ik denk dat er daar hele interessante invalshoeken zijn die ons heel wat kunnen leren over moederschap vandaag en niet zelden komen die vanuit een Black feminist hoek.
Ik wil ook heel expliciet is vertrekken vanuit de humanities, de menswetenschappen. Ik denk dat we ons alheel wat vragen stellen over ouderschap vandaag. Je krijgt heel vaak de vraag: hoe komt het dat zelfs de meest gepriviligeerde ouders, die het materieel nu zo veel beter hebben dan enkele generaties geleden, die kunnen gaan werken, die de wereld aan hun voeten hebben waarom hebben zij het andaag toch zo moeilijk? Of waarom maken ze het zich zo moeilijk? Ze spreken zelfs van parentale burn-out.
Ik denk dat we heel veel antwoorden op die vragen gaan zoeken in de psychologie of door een medische bril gaan bekijken. Dat zijn perspectieven die zeker hun merities hebben, maar ik denk dat het interessant is om ook eens de andere menswetenschappen aan het woord te laten over precies die vragen. Waarom hebben ouders het zo moeilijk? Waarom noemen we dat een burn-out als zij het zo moeilijk hebben? Wat voor omstandigheden worden er gecreëerd waarin ouders gaan ouderen? Hoe is dat zo gegroeid? Hoe u was dat een tijd geleden? Hoe is dat in andere contexten? Is dat voor elke ouder hetzelfde? Ik denk dat het interessante analyses zijn die we kunnen maken vanuit de humanities.
En daarover en wil ik graag van alles met u delen, omdat ik dat uitzoomen persoonlijk ook als heel troostend ervaar en heel inspirerend. Laat ons eens de bril van de onderzoeker opzetten, waarmee ik niet wil zeggen dat we dan als een scheidsrechter bij een tennismatch op verhoogde stoel gaan kruipen om van bovenaf naar de wereld te kijken. Je blijft er altijd middenin staan. Het is niet zo dat je een labo-jas aantrekt en dan opeens met een objectieve blik kan kijken. Het is belangrijk om ons altijd heel bewust te zijn van hoe je er in staat en met welke ervaring je er gaat in staan. Wat je gewoonlijke blik is en hoe je eigen ervaringen je blik kunnen kleuren en dan proberen je subjectiviteit te objectiveren.
En ik zou zeggen laat ons de vervreemding echt eens bewust opzoeken, koesteren zelfs en rammelen aan de kaders van dat moederschap, hoe geliefd of hoe vertrouwd het ons ook moge zijn. Eigenlijk, laat ons eens ambetant toen en kijken op welke manier dat moederschap kan schuren, pijn doen en onderdrukken. Queer feminists kleur zouden zeggen: laat ons moederschap eens “queeren” of op zijn Sarah Ahmed’s: laat ons als feminist killjoys de boel eens door elkaar schudden. Dat wil voor alle duidelijkheid niet zeggen dat er in dat deconstrueren of in het bevragen, of in het stilstaan bij moederschap geen liefde zit. Integendeel, ik wil met u het moederschap betwijfelen, bekritiseren, afbreken zelfs maar tegelijkertijd wil ik het moederen omarmen. Dat niet proberen weg te duwen, ons er niet proberen boven te zetten. Integendeel: het moederen en het zorgen en wie moedert en wie zorgt helemaal centraal zetten. Klinkt dat tegenstrijdig? Wel laat ons dat samen eens bekijken en we gaan dat slow doen, in korte stukjes, keep it sweet want wie heeft de tijd voor eindeloze verhandelingen.
Nog eens herhalen: ik denk zo ongeveer niets van wat ik ga aanbieden heb ik echt volledig zelf verzonnen. Ik sta hier op de schouders van reuzen. Ik ga proberen zoveel mogelijk in zogenaamde “show notes” aan te geven. Ik ga al deze filmpjes verzamelen -ik heb geen idee hoeveel het er worden- maar wat er komt zal ik verzamelen op slowmom.org, dat is mijn blogje en daaronder zal ik linken naar verder leesvoer, misschien podcast of zo, misschien een paar youtube lectures waar je verder kan gaan lezen. Want er is te veel boeiends out there en het mag u niet ontzegd worden 🙂
